Zygmunt Kazimierz Piotrowski, urodzony 6 lutego 1891 roku w Tuchowie, był postacią wybitną w polskiej polityce i historii. Zmarł w 1940 roku, ale jego dziedzictwo pozostaje ważne do dzisiaj.
Piórowski to nie tylko polityk, ale także działacz społeczny, który miał realny wpływ na kształtowanie polskiej rzeczywistości w okresie II Rzeczypospolitej. Pełnił funkcję posła na Sejm w trzech kadencjach: I, II oraz III, co świadczy o jego aktywności i zaufaniu społecznym.
Jako historyk ruchu socjalistycznego oraz Polonii w Stanach Zjednoczonych, Piotrowski odegrał kluczową rolę w badaniu i dokumentowaniu historii tych ruchów. Jego prace mają znaczenie dla zrozumienia wpływu Polaków na rozwój idei socjalistycznych za oceanem.
Współpracował z Towarzystwem Uniwersytetu Robotniczego, gdzie był jednym z głównych organizatorów, łącząc swoje idee z działaniami na rzecz edukacji społeczeństwa. Niestety, jak wielu innych, stał się ofiara zbrodni katyńskiej, która wstrząsnęła Polską, pozostawiając trwały ślad w narodowej pamięci.
Życiorys
Urodził się w ubogiej rodzinie wielodzietnej jako syn kolejarza. W 1902 roku rozpoczął edukację w I Gimnazjum w Tarnowie, a następnie kontynuował naukę w Gimnazjum Klasycznym im. Jana Długosza w Nowym Sączu. W 1910 zapisał się na studia, gdzie zdobył świadectwo dojrzałości z wyróżnieniem. W trakcie edukacji był aktywnym członkiem organizacji młodzieżowej „Promień”. Z powodu ograniczonych środków finansowych, zarabiał na życie udzielając korepetycji.
Studia podjął na Uniwersytecie Jagiellońskim, lecz niestety ich nie ukończył. Będąc studentem, brał udział w zakładaniu Uniwersytetu Ludowego w Nowym Sączu. W 1912 roku wyjechał do Chicago, gdzie pracował jako niewykwalifikowany robotnik w fabryce mebli. Po opanowaniu języka angielskiego podjął studia na Uniwersytecie w Valparaiso, znajdującym się w stanie Indiana.
Wiosną 1915 roku wstąpił do redakcji „Dziennika Ludowego”, a także pełnił funkcję sekretarza i prelegenta Polskiego Uniwersytetu Ludowego w Chicago. Jako członek Związku Socjalistów Polskich w Stanach Zjednoczonych, po wybuchu I wojny światowej, brał udział w lokalnym Komitecie Obrony Narodowej, a także w redakcji „Robotnika Polskiego”. Działał w Komitecie Obrony Narodowej, organizując kursy oficerskie. W 1919 roku, na mocy rozkazu gen. Józefa Hallera, został mianowany porucznikiem Wojska Polskiego.
W 1921 roku, jako sekretarz generalny Związku Socjalistów Polskich w USA, wrócił do Polski i przystąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS). Jako jej wysłannik i prelegent, działał najpierw na Górnym Śląsku, a od zimy 1922 roku w regionach Poznańskim oraz Pomorzu. W czerwcu 1922 został przewodniczącym Okręgowego Komitetu Robotniczego PPS w Poznaniu, a od sierpnia również w Włocławku.
W wyborach parlamentarnych w 1922 roku uzyskał mandat z listy nr 2 (PPS) w okręgu wyborczym nr 10 (Włocławek). Jako członek Sejmu I kadencji, pracował w komisji oświatowej i był sekretarzem Związku Parlamentarnego Polskich Socjalistów. W 1923 roku włączył się w działalność Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego, początkowo jako skarbnik, a od 1934 roku jako sekretarz generalny.
W 1924 roku uczestniczył w międzynarodowym zjeździe oświaty robotniczej w Oksfordzie, a w 1925 roku wystąpił jako prelegent w Międzynarodowej Szkole Robotniczej w Szwecji. Od 1926 do 1931 był członkiem Rady Naczelnej PPS. W 1928 roku ponownie został posłem z listy nr 2 (PPS) w okręgu wyborczym nr 10 (Włocławek), gdzie był członkiem komisji oświatowej oraz sekretarzem komisji emigracyjnej, a również pełnił funkcję skarbnika Związku Parlamentarnego Polskich Socjalistów.
Na kilka miesięcy, w kwietniu 1930 roku, wyjechał do Stanów Zjednoczonych jako wysłannik PPS do polonijnych ośrodków. Od 1931 do 1934 roku był członkiem Centralnego Sądu Partyjnego PPS, a od 1934 roku powrócił do Rady Naczelnej PPS. W 1930 roku ponownie wybrano go posłem z okręgu Włocławek, a w Sejmie III kadencji zasiadał w komisji oświatowej.
W latach 30. XX wieku był aktywny w Związku Zawodowym Kolejarzy, a po śmierci Kazimierza Kaczanowskiego w kwietniu 1937 roku, objął redakcję „Kolejarza Związkowca”. Działał także w Zarządzie Głównym Związku Zawodowego Robotników Rolnych RP. Dnia 13 listopada 1937 roku, jako członek delegacji PPS, przedłożył prezydentowi RP Ignacemu Mościckiemu memoriał dotyczący zmiany polityki zagranicznej Polski oraz powrotu do demokratycznych form rządzenia.
Po wybuchu II wojny światowej, 6 września 1939 roku, opuścił Warszawę na apel płk. Romana Umiastowskiego, pieszo docierając do Lwowa. Po inwazji ZSRR na Polskę, 17 września 1939 roku, został aresztowany przez NKWD w obwodzie stanisławowskim 3 października 1939 roku. Według relacji Adama Ciołkosza, został zwolniony, lecz szybko ponownie aresztowany. Zginął na Ukrainie wiosną 1940 roku i znalazł się na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej. Pochowano go na nowo otwartym w 2012 roku Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.
W 1933 roku został odznaczony Krzyżem Niepodległości.
Niektóre publikacje
W dorobku Zygmunta Kazimierza Piotrowskiego znaleźć można wiele istotnych publikacji, które odzwierciedlają jego zaangażowanie w życiu społecznym i politycznym. Poniżej przedstawiono wybór jego najważniejszych prac:
- „Dziesięć lat pracy (1908–1918) Polskiego Uniwersytetu Ludowego w Chicago”, Chicago 1919,
- „Ruch socjalistyczny w Ameryce”, w: Księga Pamiątkowa PPS, Warszawa 1923,
- „Socjaliści w sejmie. Działalność Związku Parlamentarnego Polskich Socjalistów w ostatnich dwóch latach 1924–1925”, Warszawa 1926,
- „Podstawy ideologiczne TUR”, Warszawa 1936,
- „Państwo a wychowanie”, Warszawa 1930.
Upamiętnienie
W dniu 28 kwietnia 2009 roku, z inicjatywy akcji „Katyń… pamiętamy” oraz „Katyń… Ocalić od zapomnienia”, miało miejsce szczególne wydarzenie. Na skwerze usytuowanym przy ulicy Ignacego Daszyńskiego w Tuchowie zasadzono Dąb Pamięci, który oddaje hołd Zygmuntowi Kazimierzowi Piotrowskiemu.
Przypisy
- Sławomir Kalbarczyk: Ukraińska i białoruska lista katyńska, [w:] Nasz Dziennik, 29.04.2011 r.
- Sławomir Kalbarczyk. Ukraińska Lista Katyńska. „Komentarze historyczne”, s. 55. Instytut Pamięci Narodowej.
- Katyńskie Dęby. tuchow.pl. [dostęp 09.12.2014 r.]
- Tuchów – Dęby Katyńskie. miejscapamiecinarodowej.pl. [dostęp 09.12.2014 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Jacek Pilch | Anna Pieczarka | Mirosław Majka | Michał WojtkiewiczOceń: Zygmunt Kazimierz Piotrowski