Cmentarz wojenny nr 160 – Tuchów

---

Opis cmentarza

Cmentarz wojenny nr 160 w Tuchowie został zaprojektowany przez niemieckiego architekta Heinricha Scholza, jako dedykowana kwatera na nowym cmentarzu parafialnym. Zlokalizowany jest w okolicy, która oddalona jest o około 1 kilometr od centrum Tuchowa, tuż przy skrzyżowaniu drogi wojewódzkiej nr 977 oraz odchodzącej od niej drogi prowadzącej do Meszny Opackiej.

Ogrodzenie tej historycznej nekropolii wykonane jest z metalowych rur, które są rozpięte pomiędzy betonowymi lub murowanymi z kamienia słupkami. Dodatkowo, z tyłu cmentarza znajduje się nowoczesne ogrodzenie cmentarza komunalnego, z prefabrykowanych betonowych segmentów. Wejście do cmentarza odbywa się przez dwuskrzydłową metalową furtkę, umieszczoną pomiędzy murowanymi słupkami z kamienia.

Wyróżniającym się elementem architektonicznym jest ściana pomnikowa, zlokalizowana na przeciwległym boku od furtki. Na niej znajduje się krzyż, data 1914-1915 oraz inskrypcja autorstwa kapitana Hansa Hauptmanna w języku niemieckim, która w polskim tłumaczeniu brzmi:

„By Wasze młyny mełły,
I oczy Wasze znów błyszczały,
By kosy Wasze znów dźwięczały,
I kobiety Wasze znów śpiewały,
By kominy Wasze znów dymiły,
I dzieci Wasze znów rozkwitały:
Bóg tego chciał i nakazał –
My to wykonaliśmy – my polegli!”

Od furtki prowadzi alejka do ściany pomnikowej, a po obu jej stronach umieszczone są groby żołnierzy w czterech symetrycznych rzędach. Granice mogił wyznaczają betonowe podmurówki, a na nich stoją betonowe stele z blaszanymi tabliczkami imiennymi, które są zwieńczone krzyżami. Cmentarz obejmuje cztery różne rodzaje krzyży:

• żeliwne, ażurowe krzyże łacińskie,
• żeliwne, ażurowe krzyże lotaryńskie,
• małe, żeliwne krzyże maltańskie,
• małe, żeliwne krzyże łacińskie.

Cmentarz znajduje się w dobrym stanie, a jego konserwacją zajmują się władze Tuchowa oraz uczniowie lokalnych szkół. Na terenie nekropolii umieszczono również nagrobek upamiętniający nieznanych żołnierzy, którzy polegli w okolicy we wrześniu 1939 roku.

Polegli

Na tym cmentarzu wojennym spoczywa łącznie 164 żołnierzy, w tym 103 z armii austriackiej, 1 z niemieckiej oraz 60 z rosyjskiej. Żołnierze zostali pochowani w 63 grobach pojedynczych i 15 zbiorowych.

Analizując zachowane inskrypcje na tabliczkach, można ustalić, że żołnierze armii austro-węgierskiej brali udział w różnych jednostkach, które rekrutowały żołnierzy z różnych regionów. Byli to między innymi:

• 21. pułk piechoty, rekrutujący w okolicach Czaslawa w Czechach,
• 62. pułk piechoty z żołnierzami z Tirgu Muresz w dzisiejszej Rumunii,
• 36. pułk piechoty, który miał swój obszar rekrutacyjny w Pilźnie w Czechach,
• 59. salzburski pułk piechoty,
• 30. lwowski pułk piechoty,
• 98. pułk piechoty, z rekrutami z Wysokiego Myto w Czechach,
• 80. złoczowski pułk piechoty, gdzie służyli głównie Polacy i Ukraińcy,
• 14. pułk piechoty, w którym służyli żołnierze z okolic Linzu w Austrii.

Interesującym przypadkiem jest niemiec, który jest jedynym przedstawicielem swojej narodowości pochowanym na tym cmentarzu. Został on zarejestrowany jako żołnierz 46. Pruskiego Pułku Piechoty, a jego śmierć miała miejsce 7 maja 1915 roku. Z uwagi na to, że jednostki niemieckie nie walczyły na tym konkretnym odcinku frontu, istnieje prawdopodobieństwo, że zmarł on z ran podczas transportu koleją i został najpierw pochowany w najbliższej stacji kolejowej.

Informacje dotyczące rosyjskich żołnierzy są mocno ograniczone; do tej pory wiadomo jedynie, że jedyną jednostką, w której służyli, był 255. Derbencki Pułk Piechoty.

---

Oceń: Cmentarz wojenny nr 160 – Tuchów

---