Cmentarz wojenny nr 161 w Tuchowie jest istotnym miejscem historycznym, które wpisuje się w dzieje I wojny światowej. Znajduje się on w malowniczym Tuchowie, w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim.
To zabytkowe miejsce stanowi część większego dziedzictwa kulturowego, składającego się z około 400 cmentarzy wojennych, które zostały zbudowane przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. Cmentarze te, w tym także cmentarz nr 161, są ważnym świadectwem historii, poświęconym pamięci poległych.
W obrębie VI okręgu tarnowskiego znajduje się aż 63 takich cmentarzy, co podkreśla znaczenie regionu jako miejsca pamięci narodowej. Cmentarz w Tuchowie stanowi zatem nie tylko obiekt zabytkowy, ale także ważny punkt na mapie pamięci o tragicznych wydarzeniach I wojny światowej.
Opis cmentarza
Cmentarz wojenny nr 161 w Tuchowie, stworzony przez niemieckiego architekta Heinricha Scholza, powstał jako specjalnie wydzielona kwatera na terenie starego, już wówczas nieczynnego cmentarza parafialnego.
Usytuowany przy wiadukcie kolejowym, cmentarz ma prostokątny układ z dodatkowymi eleganckimi występami, które są zarezerwowane na pomnik znajdujący się na tylnej ścianie nekropolii. Ogrodzenie cmentarza budują metalowe rury, umieszczone pomiędzy murowanymi z kamienia słupkami, co nadaje miejscu dostojny wygląd. Wejście na teren cmentarza zrealizowano przez dwuskrzydłową, metalową furtkę.
Głównym elementem ozdobnym tej nekropolii jest pomnik, który jest usytuowany na przeciwległym boku cmentarza względem furtki. Pomnik, wykonany z kamienia, zwieńczony jest imponującym betonowym krzyżem, a na jego przedniej ścianie widnieje data 1914.
Od furtki do pomnikowej ściany prowadzi elegancka alejka. Groby żołnierzy rozmieszczone są symetrycznie w pięciu rzędach po obu jej stronach. Podmurówki mogił wykonane z betonu wyznaczają ich granice, a nad nimi znajdują się betonowe stele, na których umieszczone są blaszane tabliczki imienne. Niestety, nadmienić należy, że nazwiska na tych tabliczkach są nieczytelne, przez co trudniej zidentyfikować pochowanych.
Stele są zwieńczone eleganckimi żeliwnymi krzyżami, które występują w dwóch rodzajach: maltańskie i lotaryńskie. Na terenie tego cmentarza spoczywa łącznie 86 żołnierzy armii rosyjskiej oraz 8 żołnierzy austro-węgierskich, którzy zostali pochowani w 44 grobach pojedynczych oraz 9 zbiorowych.
Los cmentarza
Wszystkie osoby, które spoczywają na tym cmentarzu, to żołnierze rosyjscy, którzy stracili życie w grudniu 1914 roku. Ich pochówek został zorganizowany przez armię rosyjską, gdyż w tym okresie to ona kontrolowała te tereny. Niestety, informacje na temat nazwisk tych żołnierzy nie są znane.
Natomiast żołnierze austriaccy zginęli 5 maja 1915 roku podczas znaczącego militarnego starcia, które miało miejsce w ramach wielkiej ofensywy sprzymierzonych sił austro-węgierskich oraz niemieckich. To wydarzenie jest powszechnie znane jako bitwa pod Gorlicami, podczas której zidentyfikowano nazwiska zaledwie dwóch żołnierzy.
Budowa cmentarza rozpoczęła się w 1915 roku, po wyparciu armii rosyjskiej z tych terenów przez Austriaków. Obecnie cmentarz znajduje się w bardzo dobrym stanie, gdzie oryginalny pomnik oraz wszystkie krzyże na stelach przetrwały do dziś. Warto dodać, że miejsce to było poddane renowacji, w ramach której usunięto przerośnięty żywopłot, który zasłaniał cmentarz. Dzięki temu, widoczność cmentarza z wiaduktu kolejowego jest teraz znacznie lepsza.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 10.08.2014 r.]
- Cmentarze wielkiej wojny. Okręg Tarnów. [dostęp 14.06.2015 r.]
- Pogórze Ciężkowickie. Mapa 1:50 000. Kraków: Compass, 2005 r. ISBN 83-89165-37-6.
- Roman Frodyma: Galicyjskie cmentarze wojenne. Tom II. Okolice Tarnowa. Rewasz, 1997 r. ISBN 83-85557-38-5.
Pozostałe obiekty w kategorii "Cmentarze":
Cmentarz wojenny nr 163 – Tuchów | Cmentarz wojenny nr 160 – Tuchów | Cmentarz wojenny nr 164 – Tuchów | Cmentarz wojenny nr 158 – Tuchów-GarbekOceń: Cmentarz wojenny nr 161 – Tuchów